Davranış değişiklikleri, kedilerde ağrının birincil işaretidir. Kedinizi en iyi tanıyan kişi olarak, onun sağlık ekibinin önemli bir üyesisiniz ve ağrı belirtilerini mümkün olan en kısa sürede tanımanız gerekir.
Kediler, düşmanlarına karşı savunmasız görünmelerine neden olabilecek rahatsızlık belirtilerini gizlediği için ağrı belirtilerini anlamak zor olabilir. Bu özellikleri, başka bir hayvanın avı olmaktan kaçınması gereken vahşi atalarından gelmektedir. Bu da, kedinizin hasta ya da ağrı çekiyor olduğunu anlamanızı zorlaştırabilir. Veteriner hekiminiz, bu işaretleri ve sağlık değişikliklerini değerlendirmek için eğitilmiştir.
Kedinizdeki ağrının erken belirtilerini tanımak, kedinizi mutlu ve sağlıklı tutmanın yanı sıra olası hastalıkları ele almak ve ilerlemesini önlemek için önemlidir. Her kedi, ağrısı olduğuna dair farklı işaretler gösterecektir. Bu nedenle, davranışlarında veya beden dilinde herhangi bir küçük değişikliğin farkında olmanız gerekir.
Kedilerde ağrı olduğunda davranış değişiklikleri nelerdir?
- İştah azalır.
- Oyun oynama, sosyal etkileşim ve dışarıyı keşfetme gibi olumlu şeylere ilgisi azalır.
- Geri çekilir ve saklanır.
- Vücudunun belirli bölgelerinde dokunmaya karşı hassasiyeti artar.
- Hareket ve aktiviteleri azalır.
- Davranış kalıpları değişir. Örneğin; kediniz acıya neden olacağını bildiği veya düşündüğü şeyleri yapmaktan kaçınmaya başlayabilir. Acıtacağı beklentisi ile, artık yatağa veya koltuklara zıplamayabilir.
- Ruh hali ve mizacı değişir, daha sinirli olur.
- Sık sık rahatsız edici miyavlama, inleme, tıslama, hırlama gibi sesler çıkarır.
- İnsanlarda uzaklaşır veya dokunulduğunda agresif davranarak dokunulmaktan kaçınabilir.
Beden diline dikkat edin!
Ağrısı olan bir kedi; duruş, vücut dili ve davranışında kademeli veya ani değişiklikler gösterebilir. Bu, vücutlarında daha fazla gerginlik, kamburlaşma veya başın alçalmasını içerebilir. Bazıları, yüz ifadelerinde bariz bir değişiklik gösterebilir:
- Gözlerini kısabilir veya kapatabilir.
- Kulakları hafifçe basık veya yanlara doğru basılmış görünebilir.
- Ağzı, burnu ve yanakları daha gergin ve daha basık görünebilir.
Kedinizin acı çekmesiyle ilgili herhangi bir endişeniz varsa, en kısa sürede veterineriniz tarafından değerlendirilmesini talep edin.
Kedilerde ağrı türleri nelerdir?
- Akut ağrılar
Bu ağrı türü, bir yaralanmadan sonra iltihaplanma ve iyileşme ile birlikte ortaya çıkar ve üç aya kadar sürebilir. Yaralanma, travma, cerrahi ve akut tıbbi durumlardan kaynaklanabilir. Akut ağrı, genellikle aniden başlar ve genellikle uzun sürmez.
- Kronik ağrı
Bu, genellikle ya normal iyileşme süresinin üzerinde süren ağrı durumunda devam eden ağrı olarak tanımlanır. “Kedi artriti” olarak da bilinen dejeneratif eklem hastalığı, kedilerde son derece yaygın, kronik, ağrılı bir hastalıktır ve tüm kedilerin %92’si bu hastalığın bazı belirtilerini göstermektedir. Aynı zamanda kedilerde, en önemli ve yetersiz teşhis edilen hastalıklardan biridir.
- Kalıcı ağrı
Kalıcı ağrısı olan kedilerin özel bakıma ihtiyacı olabilir. Bu, tedaviye yanıt vermeyen bir hastalığı olan kedilere, daha iyi bir yaşam kalitesi sağlama planı sağlayan her şeyi kapsayan bir yaklaşımdır.
Düzenli kontroller sırasında, veterineriniz sizinle kediniz hakkında konuşarak hasta öyküsünü alır. Düzenli kontroller; yılda en az bir kez, yaşlı kediler ve kronik rahatsızlıkları olan kediler için daha sık yapılmalıdır. Bu nedenle, kedinizin davranışında, beden dilinde veya günlük rutininde değişiklikler fark ettiğinizde veteriner hekiminizi bilgilendirin.
Kedimin ağrısını nasıl yönetebilirim?
Kedinizin bu işaretlerden herhangi birini gösterip göstermediğini anlamak, yeniden sağlıklı olma yolunda ilerlemesine yardımcı olmanın ilk adımıdır. Bu semptomları azaltabilecek bir dizi ilaç vardır ve çoğu tedavide reçeteli ilaçlar bulunmaz.
Kedinizin ciddi bir rahatsızlığı olduğunda acil tedavi gerektirdiğinden veya kısa süre içinde bir dizi değişiklik fark ettiyseniz ve kedinizin ağrı çekebileceğinden endişeleniyorsanız veterinere başvurun. Ağrının nedenine bağlı olarak, veteriner hekiminizin ağrı yönetimi planı şunları içerebilir:
- İlaç tedavisi
- Fizik tedavi
- Özel yatak gibi çevresel değişiklikler
Doğru müdahale, sadece size huzur vermekle kalmaz, aynı zamanda kedinizin sağlıklı ve ağrısız bir yaşam sürmesine yardımcı olur.
Kedilerde ağrıyı yönetmek için ilaç tedavisi
Ağrıyı gidermek için altta yatan nedenin belirlenmesi, kedinizin daha iyi hissetmesine yardımcı olmak için zorunludur. Bununla birlikte, kedilerde ağrı yönetimi her zaman kolay olmayabilir. Kedilerde kullanılabilecek ağrı kesici ilaçlar şunları içerir:
Steroid olmayan iltihaplanma karşıtı ilaçlar
- Hafif ile orta derecede ağrıyı tedavi etmek için kullanılır
- Ağrı kesici ve iltihaplanma karşıtı yardım sağlar
- Sadece kısa süreli kullanım için önerilir
- Kedilerde karaciğer, böbrek, mide, bağırsak sorunlarına neden olabilir
- Bazıları, kediler için toksiktir
Opioid ağrı kesiciler
Şiddetli ağrılı kedileri tedavi etmek için kullanılır
- Ameliyat sonrası
- İleri kanser vakaları
- Şiddetli artrit
- Bazı opioidler, diğerlerinden daha az yan etkiye sahiptir.
- Şiddetli kronik ağrısı olan kediler için yaşam kalitesini artırır
Kortikosteroid İlaçlar
- Anti-inflamatuar ihtiyaçları olan kedileri tedavi etmek için kullanılır
- Artrit ağrısı
- Alerjik rahatsızlık
- Kedilerle kullanıldığında dikkatli olunmalıdır
- Potansiyel olarak uzun vadeli yan etkileri vardır
Ağrı yönetimi için alternatif tedaviler
Kedilerde ağrıyı yönetmek için 2 alternatif yöntem şöyledir:
Akupunktur
Vücudu kendi kendini onarmaya teşvik etmeye yardımcı olan doğal, invaziv olmayan bir tedavidir.Tipik olarak bir dizi tedavi gerektirir ve hızlı bir tedavi olarak düşünülmemelidir. Aşağıdaki gibi durumlarda yardımcı olduğu gösterilmiştir:
- Travmatik sinir yaralanmaları
- Artrit
- Nöbetler ve epilepsi
- Bağışıklık fonksiyonu
- Sistemik inflamatuar durumlar
- Dejeneratif eklem hastalığı
- Kanser hastalığında yorgunluğa yardımcı olmak için
- Kusma, mide bulantısı, iştahsızlık gibi mide-bağırsak sistemi sorunları hafifletmek için
Proloterapi
Bütünsel bir rehabilitasyon tedavisi türüdür. Aşağıdakiler için işe yarayan bir ilaç karışımı olan bir dizi enjeksiyon içerir:
- Ağrıyı gidermek
- Bağları ve tendonları yeniden yapılandırmak ve yenilemek
- Hızlı iyileşme sağlamak
- Bağ veya tendonun kemiğe yapıştığı bölgeye enjeksiyonlar yapılarak, dokuların onarımını uyaırr ve ağrının giderilmesini sağlayan kan akışını arttırmak.
Proloterapi yönteminin, aşağıdakiler gibi tıbbi sorunlarla teşhis edilen hayvanlarda ağrıyı azalttığı gösterilmiştir:
- Bağ, tendon ve/veya kıkırdak hasarı
- Eklem dejenerasyonu
- Artrit
- Dejenere veya fıtıklaşmış spinal diskler
Ağrı belirtileri olduğunda, kedinizi tedavi ederken altta yatan nedeni belirlemek ve rahatlama sağlamak önemlidir. Denenmiş ilaçlar ve tedaviler kullanılarak kedinizi rahatlatmak, bir veteriner kliniğinde kullanılan yöntemlerdir.
Tedavi planı sonrası kedinizi takip edin
Veteriner hekiminiz bir tedavi planı geliştirildikten sonra, sizden onun değişimini takip etmenizi isteyebilir. Kedinizi evde takip ederken şunları yapmanızı öneririz:
- Gözlemlerinizi kaydetmek için bir not defteri kullanın.
- Küçük görünse bile davranıştaki, beden dilindeki veya rutindeki değişiklikleri not edin.
Değişiklikler veya sorularınız varsa veteriner hekiminizi hemen bilgilendirin. Kronik ağrılı durumlar için ve akut durumlar için ağrı geçene kadar sürekli takip edilmesi gereklidir. Ağrı tanınmadığında veya yönetilmediğinde, olumsuz olarak kabul edilebilecek davranış değişiklikleriyle ve hastalıklarla sonuçlanabilir.
Unutmayın, kedilerde herhangi bir davranış değişikliği ağrı veya başka bir sağlık sorununun işareti olabilir. Kedinizin ağrısını tanımak ve doğru şekilde yönetmek, diğer tıbbi tedaviler kadar hayat kurtarıcı olabilir.
Kaynaklar
HOW DO I TELL IF MY CAT IS IN PAIN? https://www.battersea.org.uk/pet-advice/cat-advice/how-do-i-tell-if-my-cat-pain
How Do I Know If My Cat Is In Pain? https://catfriendly.com/keep-your-cat-healthy/know-cat-pain/
Signs of Pain in Cats (how to look for signs your cat is in pain) https://blog.animalemergencyservice.com.au/signs-of-pain-in-cats
