Çiftleşme Mevsimindeki Östrus Siklusu
Dişi kediler mevsime bağlı poliöstrik hayvanlardır. Gebe kalmadıkları, yalancı gebelik geçirmedikleri ya da hastalanmadıkları sürece sezon boyunca düzenli aralıklarla kızgınlık gösterirler. Üreme sezonu başlangıcı günlerin uzamaya başladığı kış aylarından yaz sonuna kadardır. Bu durum çeşitli ırklar ve enlemler arasında varyasyonlar gösterse de, gün ışığı süresinin ovarial faliyetlerin (yumurtalıklarda dişilik hormonu üretimi) başlangıcı ve süresi üzerinde büyük bir etkiye sahip olduğu bilinmektedir.
Işığın yetersiz yoğunluğu veya süresi evde ve kapalı barınaklarda tutulan kedilerde anöstrusun (kızgınlık dışı dönem) başlıca nedenidir. Kuzey yarım kürede çiftleşme sezonu genellikle ocak ya da şubat ayında başlayıp haziran, kasım ayları arasında sona ermektedir. Kızgınlık, en yoğun şubat ve mart aylarında gözlenmektedir. Anöstrus genel olarak ekim aralık ayları arasındadır.
Yapay ışık kedilerde normal yumurtalık aktivitesini değiştirebilir. Kedilerin günlük minimum 10 saat yapay ışık ile (100-watt’a eşdeğer ışık kaynağı ile 4×4 m odada) yıl boyunca kızgınlık gösterdikleri görülmüştür (1). Ev kedileri hem normal gün ışığına hemde evdeki yapay ışık kaynaklarına maruz kaldıklarından dolayı değişken aralık ve derecelerde kızgınlık gösterebilmektedirler.
(1). Feldman, E.C., Nelson, R. W., (2004): Canine and Feline Endocrinology and Reproduction. Saunders, 1016-1023,1043.
Çeviri: Veteriner Hekim Hakan CANTÜRK
