Kediler fizyolojik yapılarından dolayı çok rahat ve sık kusmaya meyilli canlılardır. Özellikle uzun tüylü kedi ırkları düzenli olarak (ortalama 1-3 ayda bir) hairball (tüy yumağı) kusabilirler. Ya da sindiremedikleri herhangibir şeyi kolay kusma eğilimindedirler. Kusma sebeplerinin bazıları zararsızken, bazıları ise bir çok tehlikeli hastalığın habercisi olabilir. Kedinizin kusma sebeplerine genel olarak göz atacak olursak;
Ani gıda değişimleri; Kedinizin uzun süredir tükettiği diyeti ani olarak değiştirmeniz buna sebep olabilir. Diyet değişikliklerini kademeli olarak (ilk gün %10 yeni mama %90 eski mama, ikinci gün %20 yeni mama %80 eski mama…) yapmanız daha doğru olacaktır.
Bozuk gıda tüketimi; Kedinize verdiğiniz her tür gıda ürünün mutlaka son kullanma tarihine dikkat ediniz, verdiğiniz kuru mamanın mama kabında 24 saatten fazla beklemesi mamanın okside olmasına sebep olacağından öğünlerini günlük ayarlayınız, açılan konserve ürünleri 48 saat geçtikten sonra vermeyiniz. Kendinizin tüketmeyeceği bozuk şüpheli gıdaları onların tüketmesine asla izin vermeyiniz.
Gıda dışı cisim tüketme; Yabancı cisim, ilaç yemesi(ağrı kesiciler, kalp ilaçları vb.), ot, taş, çöp vs. gibi ürünler kediniz tarafından sindirilemeyeceği için kusmasına sebep olabilir. Bu tarz cisimleri ağzına alma eğilimi olan kedinizden bu tarz maddeleri uzak tutmanızda fayda var.
Yemeğini birden hızlı tüketme alışkanlığı; Bu durum için az ve sık öğün, mama tanesi hızlı tüketimine engel olacak yapıda olan diyetler önerilmektedir.
Gıda alerjisi; Vücudun besin maddesini alerjen olarak görmesi sebebiyle kusma meydana gelebilir. Kedinizde alerjiye neden olan gıda maddesinin eliminasyonu en etkili çözümdür.
Zehirlenmeler; Yüksek doz ilaç, kurşun, civa bileşikleri, etilen glikol, böcek zehirleri vb. etkenler zehirlenmelere bağlı kedinizde kusmaya neden olabilmektedir.
Vücudun kendi metabolik rahatsızlıklarından kaynaklı kusmalar; Böbrek ve karaciğer hastalıkları başta olmak üzere, şeker hastalığı, pankreas hastalıkları, hormonel rahatsızlıklar, kalsiyum – magnezyum ve potasyum elektrolit bozuklukları kedinizde kusmaya neden olabilir. Bu tarz hastalıkların teşhisinde kan biyokimya analizlerinden faydalanılır.
Enfeksiyonel sebepler; Bakteriyel enfeksiyon ve bunların toksinlerinin sebep olduğu kusmalar, viruslar, parazitler yaygın kusma sebepleri arasındadır. Bu tarz hastalıkların teşhisinde hemogram, kan kültürü, gaita muayenesi, rapid testlerden faydalanılır. Korunma bu tarz enfeksiyonlarda çok önemlidir. Rutin aşılama zamanlarını aksatmamanız kedinizi bu hastalıklardan yüksek oranda koruyacaktır.
Hatalı diyet uygulamaları; Yaygın yapılan hatalardan biridir. Kedinizin tükettiği diyetin mutlaka yaşına, kısırlaşmış olup olmamasına, metabolik ihtiyaçlarına uygun olmasına dikkat edilmelidir. Bu konuyu mutlaka veteriner hekiminize danışınız.
Taşıt yolculukları; Aracınızla beraber şehirler arası yolculuklar, veterinere ziyaret, uçak yolculukları vb. her türlü transport esnasında kedilerde kusma gözlemlenebilir. Kedileri çok kolay yol tutabilmektedir. Özellikle yavru kedilerde ve yolculuğa alışık olmayanlarda bu durum daha sık tekrar etmektedir. Bu durumdan korunma için yolculuktan 3-4 saat önceden aç bırakma, ya da uzun yolculuklar için veterinerinizin uygun göreceği bir yatıştırıcı ilaç kullanmanız gerekebilir.
Güneş çarpması, Isı vurması; Kediler her ne kadar sıcağı sevselerde, aşırı yüksek sıcaklıklar onlar içinde uygun değildir. Kedinizin uzun süre güneş altında kalmaması ya da aşırı sıcak ve havasız ortamda kalmamasına dikkat ediniz.
Stres; Kedilerde yine çok yaygın gözlemlenen bir kusma sebebidir. Stres vücutta endojen adrenalin ve kortizol salınımına ve bunlarda midenin koruyucu bariyer mekanizmasının bozulmasına sebep olur. Kedilerde stres faktörlerinin uzaklaştırılması çok önemlidir.
Mide hastalıkları; Yabancı cisim varlığı, mideye dışarıdan baskıya neden olacak sebepler (tümör, apse, kist vb), kronik gastrit, gastrik ülser, mide tümörleri, midede daralma, düğümlenme, mide torsiyonu, reflü özefajit gibi sebeplerdir. Teşhiste kontrast maddeli x-ray, endoskobi gibi görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır.
Bağırsak rahatsızlıkları; Parazitler, bağırsak iltihaplanmaları, bağırsak lümeninde daralma, düğümlenme ya da tıkanma, bağırsak tümörleri, megakolon sendromu, kolit, uzun süren konstipasyonlar (kabızlık), bağırsakta yabancı cisim kusma yapabilmektedir.
Sinirsel sebepler; Korku, ağrı, aşırı heyecan, iç kulak hastalıkları, kafa travmaları, epilepsi (sara nöbeti), beyin tümörleri gibi sebeplerden ileri gelir. Serebral sebeplerin değerlendirilmesinde tomografi, MR görüntüleme yöntemlerinden yardım alınması gerekebilmektedir.
Diğer sebepler; Peritonit (karın zarı iltihaplanması), safra kanalı tıkanmaları, pyometra (kronik rahim iltihaplanması), alt idrar yollarında tıkanma sebepleri bunların bazılarıdır.
İlaç kullanımlarına bağlı yan etki; Özellikle hastalık sebebiyle uzun dönemli kullanılan kortizon ve ya ağrı kesici uygulamaları mideyi hassas duruma getirebildiği için kusma oluşabilmektedir. Bu tarz ilaçların yanında mutlaka mide koruyucu bir preparat eklenmektedir. Veteriner hekiminiz size bu tarz bir tedavi uygun gördüğünde gerekli mide koruyucuyu reçetenize ekleyecektir.
Kusma baş gösterdiğinde öncelikle mama ve suyu önünden kaldırın. Kusmadan şüphelendiğiniz bir sebep varsa bu durumu veteriner hekiminize danışın ve uygun gördüğü basamakları izleyin. Kusma bir sefere mahsus olup, genel enerjisi yerindeyse, beraberinde ishal ve başka bir sıkıntı yoksa, ilerleyen günlerde de tekrar etmiyorsa sadece takip edin. Ancak kusma aniden başlamış, sürekliliği geliyorsa beraberinde başka semptomları da varsa vakit kaybetmeden mutlaka bir veteriner sağlık merkezine götürünüz.
Bu yazı sadece bilgilendirme amaçlı yazılmış olup, kusma sebeplerinin hasta sahiplerine daha geniş bir pencereden bakmasına, kusma problemi yaşayan kedi sahiplerinin yaptığı bir yanlış ya da gözünden kaçan bir durumu tespit etmesine yardımcı olmayı hedeflemiştir. Kedinizle sağlıklı ve mutlu bir hayat geçirmeniz dileğiyle.
Vet.Hek. Hakan CANTÜRK
